Kanal Tedavisi Nedir?

Diş, ağız içinde görünen kısmı olan kuron ve kemik içinde kalan bir veya birden fazla kökten oluşur.

Dişin üst kısmının (kuron) en dışında beyaz mine dokusu ve onun altında sarı dentin dokusu bulunur. Dişin içinde ise pulpa ( halk arasında dişin siniri olarak da bilinir) bulunmaktadır. Bilinenin aksine pulpa sadece sinirden ibaret değildir. Pulpa; damar, sinir ve bağ dokusundan oluşan bir dokudur. Dişe canlılığını veren işte pulpa denilen bu dokudur. Pulpa kökün içindeki kanallar vasıtasıyla kök ucuna kadar uzanır ve kök ucundan vücudun ana damar-sinir sistemine bağlanır.

Pulpa’nın dişin kuron (üst kısım) ve köklerinden uzaklaştırılması, kök kanallarının genişletilmesi ve insan vücuduna biyolojik olarak uyumlu kök kanal dolgu maddesi ile doldurulması işlemine ‘kök kanal tedavisi’ adı verilir.

Endodonti, dişin pulpası (dişin içindeki damar-sinir paketi) ve dişin kökünü çevreleyen dokuların hastalıklarının tedavisi ile ilgilenen bilim dalıdır.

• Dişte soğuk-sıcak ve bazı durumlarda şekerli gıdalar ile oluşan hassasiyet ve ağrı
• Herhangi bir uyaran olmadan, özellikle geceleri başlayan ağrı
• Dişin üzerinde çiğneme yaparken oluşan ağrı
• Dişte renk değişimi
• Yüzde oluşan şişlik
• Bazen ise hiçbir belirti vermeyen, diş hekimi kontrolü esnasında radyografi ile tespit edilen kronik apse

Yukarıda belirtilen şikayetlerden bir veya birkaçı bir dişte mevcut ise, ilgili diş artık kendi kendini onaramaz/iyileştiremez duruma gelmiştir.

Bu durumda diş ya kanal tedavisi görerek ağızdaki fonksiyonlarını devam ettirecek, ya da çekilmek zorunda kalacaktır.

Kanal tedavisi lokal anestezi ile, ilgili diş tümüyle uyuşturularak yapılan bir uygulamadır. Diş hekimliğinde günümüzde kullanılan anestezi solüsyonları ve teknikleri sayesinde hasta hiçbir ağrı veya rahatsızlık hissetmeden tedavi tamamlanır.

Radyografi ve ağız içi muayene sonucu kanal tedavisine ihtiyaç duyduğu belirlenen diş lokal anestezi ile uyuşturulur. Dişin mine ve dentin dokusundaki çürükler tümüyle temizlendikten sonra dişin köklerinin uzunlukları elektronik cihazlar ile ölçülür ve pulpa (damar-sinir dokusu) kök uçlarına kadar tümüyle uzaklaştırılır. Ardından kök kanallları özel sistemler ile temizlenir, genişletilir ve vücuda uyumlu kök kanalı dolgu maddeleri ile kök ucuna kadar sıkıca doldurulur.

En son olarak dişin üst yapısı ışınlı dolgu, onlay (porselen dolgu) ya da porselen kaplamalar ile restore edilir.

Kanal tedavisi gerektiren dişlerin büyük çoğunluğunun tedavisi aynı gün içerisinde, ortalama 45-60 dakika içerisinde tamamlanır.

Tabii bunda tedaviyi uygulayan hekimin tecrübe ve bilgisi büyük önem taşır.

Bazı vakalarda ise, örneğin kök uçlarında apse olan durumlarda, tedavinin tamamlanması için ikinci bir seans gerekebilir. Böyle durumlarda diş hekimi ilk seansta dişin kök kanallarına bir ilaç yerleştirir ve mevcut ilacın etkili olabilmesi için 10-15 gün kadar beklemeyi uygun görür.

İkinci seansta dişin kök kanallarının içindeki ilaç uzaklaştırılır, kök kanallarının dolgusu yapılır ve tedavi tamamlanır.

Kanal tedavisini takiben ilgili dişin üzerinde çiğneme yapıldığında 6-7 gün kadar hafif bir hassasiyet olması normaldir. Bu durumda hastalar hafif bir ağrı kesici-antienflematuar ilaç kullanarak bu dönemi şikayetsiz bir şekilde atlatırlar.

Akademik araştırmalar göstermektedir ki; steril koşullarda ve kurallara uygun şekilde yapılan kanal tedavilerinde başarı oranı %95 civarındadır.

İdeal şekilde kanal tedavisi görmüş ve kuronu (üst kısmı) sağlam bir restorasyon ile restore edilmiş bir dişin ömrü, kanal tedavisi görmemiş dişlerden farklı değildir ve ömür boyu ağızda kalabilir.

Ancak kanal tedavisi görmüş dişlerin üst kısmının restorasyonu dişin ömrü açısından büyük önem taşımaktadır. Kanal tedavisi gereken dişler genelde ilerlemiş çürük veya travma sonucu büyük madde kaybı olan dişlerdir. Bu tür dişlerde köklere uygulanan kanal tedavisi sonrası dişin üst kısmının dayanıklılığının ve sızdırmazlığının doğru bir restorasyon ile sağlanması gereklidir.

Günümüzde kanal tedavisi gören dişler;

• Kompozit dolgu (ışınlı dolgu)
• Porselen onlay/inlay (porselen dolgu)
• Porselen kaplama

ile restore edilebilmektedir.

Dişe ne tür bir restorasyon gerekeceği ilgili dişteki madde kaybı ve dişin ağızdaki pozisyonu ile ilgilidir. Akademik araştırmalar göstermektedir ki, kanal tedavisi gören dişlerde en dayanıklı ve estetik restorasyonlar porselen destekli dolgu veya kaplamalardır.

Bilgisayar destekli diş hekimliğindeki gelişmeler, kanal tedavisi görmüş bir dişin porselen üst restorasyonunun tedaviyi takiben aynı gün içerisinde, 30 dakika gibi kısa sürelerde tamamlanmasına ve dişe uygulanmasına (yapıştırılmasına) imkan tanımaktadır.